Kwestie Środowiskowe

Serinus posiada udziały w koncesjach na terytorium Rumunii i Tunezji.  Zarówno portfel rumuński, jak i tunezyjski obejmuje aktywa rozciągające się na rozległych obszarach, lecz o diametralnie różnych uwarunkowaniach topograficznych. Obszar położonej w północno-zachodniej Rumunii koncesji Satu Mare zajmują przede wszystkim tereny rolnicze o łącznej powierzchni 2,949 km². Natomiast trzy koncesje tunezyjskie obejmują zarówno bezludne tereny pustynne, jak i zaludnione tereny rolnicze w północnych, środkowych i południowych regionach kraju.

Celem Serinus jest prowadzenie działalności w różnych lokalnych warunkach środowiskowych w pełnej zgodności z właściwymi przepisami prawa oraz zmniejszanie śladu węglowego Grupy poprzez minimalizację emisji i odpadów, a także niwelowanie potencjalnego wpływu naszej działalności na środowisko.

Rumunia

W 2021 r. jednostka zależna Serinus Energy Romania S.A. mogła nadal poszczycić się bardzo dobrymi wynikami w zakresie BHP. Wskaźnik częstotliwości wypadków przy pracy (na milion przepracowanych roboczogodzin), ustalony na podstawie wszystkich odnotowanych urazów na terenie wszystkich wiertni i innych elementów infrastruktury Serinus w Rumunii, wyniósł zero (w 2020 r. – również zero dla pracowników Serinus Romania), a w styczniu 2022 r. zakład przetwarzania gazu Moftinu odnotował tysięczny kolejny dzień bezwypadkowego ruchu instalacji.  Od uruchomienia zakładu przetwarzania gazu Moftinu w 2019 r. nie odnotowano w nim żadnych wycieków ani innych incydentów zagrażających środowisku.  Serinus Energy Romania S.A. w pełni wywiązuje się ze wszystkich swoich zobowiązań w zakresie ochrony środowiska wynikających z przepisów prawa.

Ponadto spółka pomyślnie przeszła doroczny audyt zgodności z posiadanymi certyfikatami ISO 14001:2015 (systemy zarządzania środowiskowego) oraz ISO 9001:2015 (zarządzanie jakością).

Obecnie centralnym elementem prowadzonej w Rumunii działalności w zakresie wydobycia gazu ziemnego jest uruchomiony w kwietniu 2019 r. zakład przetwarzania gazu Moftinu, do którego surowiec trafia z czterech obecnie eksploatowanych odwiertów.  Otwór Moftinu-1004 odwiercono i włączono do eksploatacji w lutym 2020 r., a uzbrojenie ostatniego otworu, Moftinu-1008, zostało ukończone w lutym 2021 r.  Proces planowania związanych z nimi wierceń i uzyskania na nie zezwoleń wymagał szeroko zakrojonej współpracy wielu interesariuszy, w tym właścicieli gruntów oraz przedstawicieli władz regionalnych i krajowych organów regulacyjnych.  W jego toku należało uzyskać: zgodę każdego z właścicieli gruntów, na których miały być prowadzone wiercenia; wydawane przez lokalne władze odpowiednie zezwolenia środowiskowych, wymagające przeprowadzenia i przedstawienia oceny oddziaływania na środowisko oraz oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 (Natura 2000 to sieć obszarów objętych ochroną przyrody na terytorium Unii Europejskie); wyniki badań archeologicznych w celu zapewnienia należytej ochrony dziedzictwa archeologicznego; zezwolenia rolnicze, które wymagały pobrania próbek gleby przed przystąpieniem do prac, jak i po ich zakończeniu prac w celu wykazania braku skażenia gleby; zatwierdzenie opracowanej strategii spalania niezagospodarowanego gazu w pochodniach oraz różne inne wymagane zgody i zezwolenia wydawane przez władze lokalne lub krajowe.  W 2021 r., podobnie jak rok wcześniej, w zakładzie przetwarzania gazu Moftinu nie odnotowano żadnych wycieków ani innych zdarzeń mogących powodować zanieczyszczenie środowiska.

W 2021 r. zużycie energii elektrycznej z sieci w zakładzie przetwarzania gazu Moftinu wyniosło 314 MWh, co stanowiło 0,042% rocznej produkcji energii wynoszącej 749.980 MWh. Dla porównania – w 2020 r. zakład zużył 254 MWh energii elektrycznej, co stanowiło 0,021% rocznej produkcji wynoszącej 1.223.200 MWh.  W 2021 r. ukończono również pilotażowy montaż paneli fotowoltaicznych, mających dostarczać energię elektryczną do zasilania pomp wody przeciwpożarowej oraz pomp wody użytkowej na potrzeby zaplecza socjalnego zakładu. Dotychczas panele wygenerowały 2,7 MWh energii elektrycznej, przyczyniając się do zmniejszenia emisji CO₂ o 5.761 kg.  W 2022 r. Spółka zamierza wykorzystać kolejną dostępną część terenu zakładu przetwarzania gazu Moftinu pod montaż dodatkowych paneli w celu zwiększenia udziału energii elektrycznej wytwarzanej ze źródeł odnawialnych.  Ostatecznym celem jest montaż wystarczającej liczby paneli, aby w miesiącach letnich do 70% zapotrzebowania zakładu na energię elektryczną było pokrywane z tego źródła.

W 2021 r. w pochodniach spalono łącznie 9,6 MMscf niezagospodarowanego gazu, czyli mniej niż 0,4% rocznego wydobycia ogółem. W przeliczeniu na jeden odwiert w pochodniach miesięcznie spalano średnio 0,20 MMscf gazu, tj. 14,3% mniej niż w 2020 r., kiedy to łącznie w pochodniach spalono 8,4 MMscf niezagospodarowanego gazu z trzech eksploatowanych odwiertów, co odpowiadało średniemu miesięcznemu spalaniu w wysokości 0,23 MMscf na odwiert.  W 2021 r. z czterech odwiertów usunięto łącznie 3.292 m³ napływającej do nich wody złożowej, podczas gdy w 2020 r. z trzech odwiertów usunięto 736 m³ wody złożowej.

Badania emisji spalin z pochodni są przeprowadzane corocznie zgodnie z wymogami określonymi w odpowiednim pozwoleniu środowiskowym.  Ostatnie takie badania przeprowadzono we wrześniu 2021 r. Ich wyniki wykazały, że średnia zawartość CO₂ w spalinach ogółem wynosiła 2,04%.

W lutym 2021 r. akredytowana europejska organizacja  zajmująca się monitorowaniem emisji oraz szczelności rurociągów The Sniffers (www.the-sniffers.com) sporządziła raport z monitorowania emisji niezorganizowanych dla zakładu przetwarzania gazu Moftinu.  Raport powstał w oparciu o metodologię przyjętą w dokumencie „Method 21” EPA-453/R-95-017 wydanym przez Agencję Ochrony Środowiska Stanów Zjednoczonych („US EPA”).  Firma Sniffers ma akredytację ISO 17025, udzieloną przez BELAC (belgijską jednostkę akredytującą) w dniu 17 grudnia 2017 r., w zakresie stosowania metodologii zgodnej z dokumentem „EPA 21 Protocol for equipment leak emission estimates, 1995, EPA-453/R-95-017” (Procedura EPA 21 na potrzeby szacowania emisji wynikających z nieszczelności infrastruktury).  Wszystkie dane i obliczenia zostały opracowane za pomocą autorskiego oprogramowania firmy The Sniffers o nazwie Sniffers Full Emission Management Platform „SFEMP”.  Zmierzone w częściach na milion wartości są przeliczane na emisje niezorganizowane (kg/rok).  Obliczenia te są zgodne z wytycznymi wydanego przez US EPA dokumentu pt. „Correlation factors for Petroleum Industry” (Współczynniki korelacji dla przemysłu naftowego).  W prezentowanej w nim metodzie stosuje się współczynniki przeliczeniowe zależne od źródła emisji i mierzonej wartości.  W ramach monitorowania emisji niezorganizowanych zrealizowano zadanie polegające na wykryciu i naprawie nieszczelności. W jego toku zidentyfikowano łącznie 2.468 potencjalnych źródeł emisji, z czego 26 było niedostępnych (tj. nie można było zmierzyć poziomu ich ewentualnych emisji ze względu na brak sprzętu, który pozwoliłby na bezpieczne dotarcie do nich; takie źródła przelicza się tak, aby odzwierciedlały wartości dla wszystkich źródeł), a 2.442 były dostępne.

Spośród zidentyfikowanych łącznie 2.442 potencjalnych źródeł emisji wyłącznie osiem, tj. 0,33%, było nieszczelnych. Roczny poziom emisji niezorganizowanych z nich wynosi 275 kg.  Emisja z jednej z nieszczelności wynosiła 264 kg/rok, tj. była powyżej progu, którego przekroczenie wskazuje na konieczność naprawy (zgodnie z definicją przyjętą przez US EPA dla nieszczelnych źródeł emisji wynosi on 10 000 części na milion).  W raporcie zamieszczono wniosek, że udana naprawa nieszczelności może pozwolić na zmniejszenie łącznych rocznych emisji niezorganizowanych o 264 kg, tj. 69,96%.  Nieszczelność została naprawiona.

 

Tunezja

W 2021 r. jednostka zależna Serinus Tunisia B.V. mogła nadal poszczycić się bardzo dobrymi wynikami w zakresie BHP. Wskaźnik częstotliwości wypadków przy pracy (na milion przepracowanych roboczogodzin), ustalony na podstawie wszystkich odnotowanych urazów na terenie wszystkich wiertni i innych elementów infrastruktury Serinus w Rumunii, wyniósł zero (w 2020 r. – również zero dla pracowników Serinus Tunisia).  Nie odnotowano żadnych incydentów o charakterze środowiskowym na obszarze koncesji Sabrii, a na obszarze koncesji Chouech odnotowano sześć drobnych incydentów, których skutki zostały usunięte.  Serinus Tunisia w pełni wywiązuje się ze wszystkich swoich zobowiązań w zakresie ochrony środowiska wynikających z przepisów prawa.

Od 2014 r. Spółka prowadzi monitoring kwestii środowiskowych na wszystkich eksploatowanych przez nią polach w Tunezji zgodnie z właściwymi przepisami prawa i innymi ciążącymi na Spółce wymogami w zakresie ochrony środowiska.  Roczne sprawozdanie środowiskowe Serinus Tunisia za 2020 r. został przedłożone Agence Nationale de Protection de l’Environnement („ANPE”) w czerwcu 2021 r., a sprawozdanie za 2021 r. zostanie złożone w 2022 r. zgodnie z właściwymi wymogami.

W 2021 r. Centre Mediterraneen d’Analyses („CMA”) przeprowadziło coroczną ocenę środowiskową dla pól Sabria i Chouech, obejmującą ocenę emisji do atmosfery z pochodni na obu polach, ocenę jakości powietrza, ocenę zanieczyszczenia wód gruntowych, ocenę wód złożowych, ocenę zasobów wody słodkiej, analizę próbek gleby i ocenę emisji hałasu.

W sierpniu 2021 r. na terenie koncesji Sabria i na stanowisku Oum Chiah przeprowadzono analizę emisji z pochodni oraz kontrolę jakości powietrza.  Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, że w większości przypadków emitowane zanieczyszczenia nie przekraczają maksymalnych dopuszczalnych poziomów. Wyjątek stanowią emisje tlenku węgla z niektórych starszych sprężarek, instalacji grzewczych i generatorów.  Po przenalizowaniu możliwych do realizacji środków zaradczych wdrożono krótko- i średnioterminowy plan działania, obejmujący program konserwacji zapobiegawczej oraz remontów i modernizacji problematycznych urządzeń, w celu ograniczenia szkodliwych emisji.  Kontrola zanieczyszczenia wód gruntowych przeprowadzana jest corocznie z wykorzystaniem istniejących na polu Sabria studni.  Dotychczas nie stwierdzono żadnych zanieczyszczeń tego rodzaju.  W 2014 r. na obszarze koncesji Sabria wykonano pięć piezometrów na potrzeby monitorowania poziomu zwierciadła wód gruntowych. Są one nadal wykorzystywane.

Woda złożowa napływająca do odwiertów ma polu Sabria jest odpowiednio utylizowana.  Woda ta charakteryzuje się wysokim zasoleniem (360 gramów/litr) i zawiera śladowe ilości metali ciężkich.  Do 2015 r. woda złożowa z odwiertów na polu Sabria była kierowana do uszczelnionych zbiorników retencyjno-odparowujących, skąd w sposób naturalny odparowywała.  Ze względu na niską wydajność tego procesu oraz konieczność nieustannego dodawania kolejnych zbiorników w 2015 r. na obszarze koncesji wdrożono technologię automatycznego odparowywania, co pozwoliło na szybsze i bardziej efektywne odparowywanie wody złożowej.  W 2021 r. na polu Sabria  z odwiertów usunięto łącznie 45.598 m³ wody złożowej (w 2020 r. – 38.322 m³), a na polu Chouech z wykorzystaniem uszczelnionych zbiorników retencyjno-odparowujących odparowano łącznie 193.400 m³ wydobytej wody złożowej (w 2020 r. – 193 929 m³).  Spółka analizuje różne alternatywne rozwiązania w zakresie przyjaznej dla środowiska utylizacji wód złożowych.

We wrześniu 2020 r. firma doradcza specjalizująca się w inżynierii środowiskowej First North African Consultancy for the Environment („FNAC”, www.fnac-environment.com) przeprowadziła analizę w celu oceny działań podejmowanych przez Serinus w zakresie zarządzania środowiskiem na polu Sabria, przestrzegania przez Spółkę obowiązujących w Tunezji przepisów dotyczących ochrony środowiska oraz zanieczyszczenia wód gruntowych i gleby w pobliżu miejsc odprowadzania wód złożowych.  W ramach przeprowadzonej analizy: zbadano i oceniono raporty środowiskowe i techniczne oraz pozostałą dokumentacją dotyczącą zbiorników retencyjno-odparowujących; przeanalizowano podjęte w przeszłości działania w zakresie utylizacji odpadów w wyrobiskach poeksploatacyjnych i związane z nimi raporty; zbadano tzw. czerwony i niebieski rejestr odpadów, zawierające informację o, odpowiednio, odpadach niebezpiecznych i odpadach komunalnych; pobrano próbki wód gruntowych i gleby (w tym w postaci rdzeni) z miejsc potencjalnie zagrożonych zanieczyszczeniem na obszarze koncesji Sabria; pobrano i poddano analizie laboratoryjnej próbki wody z istniejących piezometrów i miejsc odprowadzania wód złożowych oraz zrealizowano monitoring środowiskowy miejsc potencjalnie zagrożonych zanieczyszczeniem na obszarze koncesji Sabria.  W powyższych działaniach uczestniczyli przedstawiciele ANPE, a sporządzona na podstawie ich wyników sprawozdania zostały przedłożone agencji.  Przeprowadzone oceny, oparte na porównaniu z próbkami kontrolnymi wód gruntowych i gleby, wykazały, że potencjalne czynniki zanieczyszczające były poniżej maksymalnych dopuszczalnych poziomów wynikających z właściwych przepisów prawa obowiązujących w Tunezji.  Potwierdziło to skuteczność stosowanych metod odprowadzania i gromadzenia wydobytej wody złożowej w zbiornikach retencyjno-odparowujących. Nie stwierdzono wycieku ani przelewania się gromadzonej wody do gleby lub wód gruntowych.  Zalecenia zawarte w raporcie są obecnie wdrażane.

Program monitorowania środowiska w odległych lokalizacjach, który został wdrożony na wszystkich wiertniach, został poddany analizie przez kierownictwo.  W 2014 r. Spółka nabyła przenośny analizator spalin z pochodni, który od sierpnia 2015 r. pozostaje w ciągłym użyciu na polach Sabria i Chouech na potrzeby kontrolowania emisji do powietrza.  Ponadto Spółka zleciła firmom FNAC i CMA przeprowadzenie corocznego monitoringu środowiskowego na obszarach koncesji Sabria i Chouech.  We wrześniu 2021 r. przeprowadzono coroczną ocenę środowiskową na polu Sabria i w przepompowni w Oum Chiah.  Przeprowadzone badania wykazały, że Spółka przestrzegała maksymalnych dopuszczalnych poziomów zanieczyszczeń wód gruntowych i gleby oraz wymogów w zakresie gospodarowania odpadami stałymi.  Przeprowadzona przez Spółkę we własnym zakresie analiza emisji do powietrza wykazała zgodność z wymogami w odniesieniu do wszystkich substancji z wyjątkiem tlenku węgla emitowanego przez starsze elementy infrastruktury.  W związku z powyższym Spółka podjęła dodatkowe działania w zakresie konserwacji i remontu urządzeń w celu ograniczenia emisji CO.  Ostatnia coroczna kontrola przeprowadzona na obszarze koncesji Chouech w listopadzie 2021 r. wykazała, że Spółka przestrzegała wszelkich norm jakości powietrza wynikających z Rozporządzenia nr 2018-447 z dnia 18 maja 2018 r., jak i Rozporządzenia nr 2010-2519 z dnia 28 września 2010 r. z wyjątkiem norm dotyczących poziomów emisji CO i oparów CO.  W sprawozdaniu z kontroli zawarto zalecenia dotyczące działań naprawczych, które są obecnie realizowane przez Spółkę.  Kontrola wykazała również, że działalność Spółki nie powoduje nadmiernego zanieczyszczenia gleby wykorzystywanej na potrzeby procesów przemysłowych, a praca instalacji centralnego zakładu uzdatniania nie zanieczyszcza wód gruntowych.  Emisje gazów cieplarnianych zostały obliczone za lat 2012–2016 dla pól Sabria, Chouech i Sanrhar.  Za lata 2017–2019 poziom emisji gazów cieplarnianych obliczono wyłącznie dla pola Sabria w związku ze wstrzymanie prac na obszarze koncesji Chouech i Sanrhar:

1. Zużycie gazu na wiertniach: CO₂– N₂O – CH₄
2. Spalanie gazu w pochodniach: CO₂– N₂O – CH₄
3. Upusty gazu: CH₄
4. Zużycie oleju napędowego: CO₂– N₂O – CH₄
5. Emisje z transportu: CO₂– N₂O

Obliczenia emisji gazów cieplarnianych przeprowadzono na podstawie wytycznych zawartych w Rozporządzeniu nr 2010-2519 z dnia 28 września 2010 r., ustalającym maksymalne dopuszczalne poziomy emisji zanieczyszczeń do powietrza ze źródeł stałych, oraz w Rozporządzeniu nr 2018-447 z dnia 18 maja 2018 r., ustalającym normy jakości i poziomy alarmowe jakości powietrza atmosferycznego.

We wszystkich miejscach na terytorium Tunezji, w których Serinus prowadzi działalność, wdrożono odpowiednie procedury gospodarowania odpadami, w tym utylizacji różnego rodzaju odpadów przemysłowych (np. akumulatorów z ogniwami suchymi, akumulatorów kwasowo-ołowiowych, pustych butli gazowych, filtrów oleju, przepracowanego oleju, odpadów zanieczyszczonych, zużytych świetlówek), odpadów surowcowych (np. powstałych w wyniku zużycia oleju napędowego), odpadów niebezpiecznych (np. ścieków, odpadów medycznych), odpadów bytowych (np. odpadów spożywczych, plastikowych butelek, oleju kuchennego, papieru) oraz odpadów biurowych (np. plastikowych butelek, papieru, wkładów do drukarek, baterii).  W 2020 r. w biurze w Tunisie recyklingowi poddano 757 kg papieru i plastikowych butelek, a w 2021 r. ilość ta wzrosła do 822 kg, co było efektem przeprowadzonych szkoleń i wzrostu świadomości w zakresie możliwości wykorzystania surowców wtórnych.  Zużycie energii elektrycznej w biurze w Tunisie w 2021 r. wyniosło 57.066 kWh, co oznacza jest dalsze zmniejszenie (w 2020 r. – 59.336 kWh). Spadek ten wynikał przede wszystkim z obostrzeń wprowadzonych w związku z wybuchem pandemii COVID-19, wymuszających pracę zdalną.  Na obszarze koncesji Sabria zużycie energii elektrycznej wyniosło 717.836 kWh, tj. pozostało na zasadniczo niezmienionym poziomie w stosunku do poprzedniego roku (w 2020 r. – 714.056 kWh).  Obszar koncesji Chouech nie jest podłączony do sieci elektroenergetycznej, w związku z czym energia elektryczna na potrzeby zasilania pracujących tam urządzeń wytwarzają generatory gazowe.  Zużycie wody słodkiej w 2021 r. na obszarze koncesji Sabria wyniosło 14.949 m³ (w 2020 r. – 14.214 m³), a na obszarze koncesji Chouech – 65.558 m³ (w 2020 r. – 54.925 m³).  Zużycie oleju napędowego we wszystkich lokalizacjach, w których Serinus prowadzi działalność operacyjną, wyniosło 160 m³, co oznacza wzrost w stosunku do 2020 r., w którym zużyto łącznie 114 m³, ale nadal stanowi znaczny spadek w stosunku do 2019 r., kiedy to wyniosło łącznie 305 m³. Zmniejszenie zużycia oleju napędowego wynika przede wszystkim z większej świadomości w zakresie potrzeby oszczędzania zasobów, przeprowadzonych szkoleń, działań optymalizacyjnych i bardziej efektywnego zarządzania transportem.